Diensten voor organisaties
Als intergenerationeel traumatherapeut en familieopsteller deelt Jessica Apon haar kennis en ervaringen met organisaties. Ze geeft trainingen, lezingen en leidt dialoogtafels rond thema’s zoals:
Trauma en dementie;
Cultuur- en traumasensitief werken in organisaties;
Ouderenzorg voor mensen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië.
Trainingen
Trauma en dementie
Wanneer mensen dementieklachten ontwikkelen, dient onverwerkt trauma zich vaak tegelijkertijd aan. Voorheen konden ze het trauma onderdrukken, maar door de dementie gaat dit niet meer. Hierdoor kan bij deze mensen moeilijk verstaanbaar gedrag ontstaan. Trauma kan ook de dementieklachten versterken en omgekeerd kan de dementie het trauma uitvergroten.
Hoe kun je als zorgprofessional zien wat er aan de hand is? Welk deel van gedrag is gerelateerd aan het trauma en wat komt voort uit dementie? En hoe ga je ermee om?
In deze training leer je wat intergenerationeel trauma is en hoe trauma en dementie elkaar beïnvloeden. Je bespreekt casussen aan de hand van rollenspel en je krijgt tips en advies hoe om te gaan met deze problematiek.
Cultuur- en traumasensitief werken
Wanneer je vanuit een westerse achtergrond werkt met niet-westerse migranten, in bijvoorbeeld zorg, gemeenten en bedrijven, vraagt dit een specifieke aanpak: rekening houden met je eigen cultuur en achtergrond én met die van de ander. In deze training ga je daarop in. Je gaat aan het werk met twee uitgangspunten: jezelf en de ander.
- Als je weet wie je zelf bent, is er meer rust en ruimte om de ander beter te leren kennen. Als je stevig op je eigen plek staat, kun je krachtiger en professioneler handelen. Je kunt meebewegen met de ander, zonder jezelf te verliezen.
Daarom begint de training bij jouzelf. Je bepaalt, samen met de andere deelnemers, je eigen plek in je gezin van herkomst (context) en vertaalt dit naar je rol binnen je team en organisatie. - Vervolgens ga je in op het benaderen van de ander, rekening houdend met de cultuur en achtergrond, de context waarin de ander is opgegroeid. Bij niet-westerse migranten is vaak sprake van een ‘wij-cultuur’ in plaats van een ‘ik-cultuur’, er kan een taalbarrière zijn of problemen zoals vraagverlegenheid. Ook speelt intergenerationeel trauma vaak een rol (eerste, tweede, derde generatie). Hoe kun je als professional rekening houden met de context en met het mogelijke trauma, waardoor je op een juiste manier de aansluiting vindt?
Je bespreekt casussen aan de hand van rollenspel. Je wordt bewuster van je eigen context en de belevingswereld van de ander. Je bekijkt hoe jouw organisatie het beste kan inspelen op de vragen en behoeften van mensen met diverse achtergronden.
Dialoogtafel
Een dialoogtafel is een krachtige werkvorm om met meerdere personen vanuit verschillende organisaties, rollen en achtergronden, inzicht te krijgen over een thema. Jessica Apon leidt dialoogtafels over diverse onderwerpen bij (zorg)organisaties, overheid en bedrijven.
Uitgangspunt is gelijkwaardigheid: elke deelnemer spreekt als persoon, niet als functionaris of vertegenwoordiger van zijn organisatie, en deelt vanuit zijn eigen perspectief de eigen verhalen en ervaringen.
De opbouw is:
- Voorstellen: deelnemers stellen zich voor.
- Vertellen: deelnemers vertellen een persoonlijke ervaring met het thema.
- Verbeelden: deelnemers uiten vrijuit hun wensen of dromen over ideale omstandigheden rondom het thema.
- Verwezenlijken: deelnemers vertellen wat ze zelf kunnen doen om de wens of droom dichterbij te halen.
De stapeling van ervaringen geeft voor iedereen meer inzicht. Er ontstaat een ‘collectieve wijsheid’ van waaruit mogelijke oplossingen komen voor problemen. Iedere deelnemer komt aan bod in een evenwichtig gesprek.
Lezing
Jessica Apon geeft lezingen over (intergenerationeel) trauma en aanverwante thema’s, zoals:
- cultuursensitieve zorg voor ouderen met een niet-westerse achtergrond;
- trauma en dementie.
Uitgangspunt van de lezingen is het verhaal van mensen uit voormalig Nederlands-Indië. Hun komst naar Nederland veroorzaakte veel (intergenerationeel) trauma.
De zorg voor ouderen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië stelt specifieke eisen aan zorgverleners. Zo is, vanuit een ‘wij-cultuur’ met gerichtheid op familie-eer, de familie vaak intensief betrokken bij de zorg. Respectvol taalgebruik, de cliënt aanspreken met ‘u’, is van groot belang.
Als er klachten zijn van dementie en moeilijk verstaanbaar gedrag, kan ook trauma een rol spelen. Trauma kan het ziektebeeld versterken en het kan moeilijk zijn de traumatische klachten van de dementie te onderscheiden en passende zorg te bieden. U krijgt inzicht en advies hoe cultuur- en traumasensitief te werken.
Voorbeelden
- Een oude dame neemt na de maaltijd eten mee in haar zakdoek, uit vrees dat er straks niets meer is.
Vroegere kampervaringen spelen mee. - Een oude heer wil zich niet verplaatsen. Hij vreest dat hij de vijand tegenkomt.
Vroegere oorlogservaringen spelen een rol. - Een oude dame weigert hulp bij het douchen.
Ervaringen van misbruik door Japanners hebben sporen achtergelaten.
Wanneer zorgprofessionals meer inzicht krijgen in de context van ouderen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië, kunnen zij beter omgaan met gedrag zoals wantrouwen, woede en angsten. Oplossingen hoeven niet ingewikkeld te zijn. Als iemand angstig wordt door het horen van hakken op de gang, die herinneren aan soldatenlaarzen, kan het helpen andere schoenen te dragen. Het kan behulpzaam zijn om een onrustige persoon aan te spreken in de taal van zijn jeugd.
Jessica Apon bespreekt casussen, geeft adviezen en tips waarmee uw organisatie in de praktijk verder kan.